Optymalizacja podatkowa

8 stycznia 2025

Czym jest optymalizacja podatkowa?

Optymalizacja podatkowa jest to takie planowanie działań, aby zminimalizować obciążenia podatkowe.

Jako ogólny mechanizm optymalizacja podatkowa nie jest nielegalna, ponieważ nie obowiązuje w Polsce prawna reguła postępowania, która nakazywałaby płacić podatki w maksymalnej możliwej wysokości. Należy jednak mieć na uwadze, że wszelka optymalizacja obciążeń podatkowych zmierzać może jedynie do uniknięcia niekoniecznego opodatkowania, natomiast nigdy do uchylania się od opodatkowania.

Optymalizacja podatkowa, a prawo

Optymalizacja podatkowa nie jest pojęciem stosowanym do określania działań skutkujących uchylaniem się od opodatkowania, czyli czynności niezgodnych z prawem (np. ukrywania dochodów, fałszowania dokumentów, niewystawiania faktur). Od pojęcia uchylania od opodatkowania, które co do zasady jest działaniem nielegalnym odróżnić należy pojęcie unikania opodatkowania, które polega na działaniu w granicach prawa.

W związku z wprowadzeniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w ramach legalnych działań skutkujących korzyściami podatkowymi identyfikowane mogą być działania skuteczne oraz takie, które będą mieściły się w zakresie pojęcia unikania opodatkowania w rozumieniu klauzuli. Do tej drugiej grupy działań odnosi się pojęcie tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej.

Co to jest agresywna optymalizacja podatkowa?

Agresywna optymalizacja podatkowa to działania polegające na sztucznym, oderwanym od rzeczywistości kształtowaniu stanu faktycznego w celu wykorzystania słabości systemu podatkowego, co prowadzi do skutków podatkowych, które nie były zamierzone przez ustawodawcę, są sprzeczne z zasadami systemu (np. zasadą powszechności czy sprawiedliwości opodatkowania) i mogą generować efekty podatkowe nieprzewidziane przez przepisy prawa.

Walka ze sztucznymi, nieposiadającymi istotnego uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego strukturami biznesowymi służącymi głównie redukowaniu lub unikaniu obciążeń podatkowych była celem wprowadzenia klauzuli unikania opodatkowania.

Natomiast dozwolona optymalizacja podatkowa to zgodne z obowiązującymi przepisami prawa i ich celem planowanie podatkowe podejmowane, aby ponosić jedynie konieczne obciążenia podatkowe. Optymalizacja ta opiera się na wykorzystaniu przewidzianych w przepisach ulg, zwolnień czy preferencyjnych rozwiązań podatkowych w sposób zgodny z intencją ustawodawcy.

Jakie są korzyści z optymalizacji podatkowej

Optymalizacja podatkowa rozumiana jako legalne i skuteczne planowanie podatkowe jest strategicznym narzędziem, dzięki któremu można osiągnąć, m.in. :

  • poprawę płynności finansowej,
  • poprawę konkurencyjności,
  • motywację do działań prorozwojowych,
  • wyeliminowanie ryzyka kar finansowych i konsekwencji prawnych, w tym karnych skarbowych.

Ponadto praktycznie każdego roku pojawia się wiele nowych, bardzo ciekawych i korzystnych podatkowo rozwiązań prawnych. Starannie zaplanowana i zgodna z przepisami optymalizacja podatkowa umożliwia odkrycie i wykorzystanie często pomijanych sposobów na poprawę sytuacji finansowej i osiąganie lepszych wyników biznesowych.

Jakie są metody optymalizacji podatkowej?

Najpowszechniejsze metody optymalizacji podatkowej, które pozwalają podatnikom na zmniejszenie obciążeń podatkowych to:

  • wybór optymalnej podatkowo formy prawnej działalności gospodarczej,
  • wykorzystanie dostępnych ulg, np. ulgowe opodatkowanie inwestycji w badania i rozwój (ulga B+R),
  • wykorzystanie programów wsparcia i dotacji,
  • korzystanie z preferencyjnych stawek podatkowych, np. estoński CIT,
  • wykorzystanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sposób zgodny z ich przeznaczeniem,
  • planowanie momentu rozpoznania przychodów i kosztów.

Optymalizacja podatkowa koncentruje się na indywidualnych korzyściach podatników, wyborze formy opodatkowania i korzystaniu z ulg dla osób fizycznych. W przypadku CIT kluczowe są strategie dla podmiotów prawnych, takie jak ulgi związane z inwestycjami, estoński CIT czy rozliczenia w grupach kapitałowych. Różnice wynikają głównie z charakteru opodatkowania oraz zakresu dostępnych narzędzi optymalizacyjnych.

Jak unikać nielegalnych działań w optymalizacji podatkowej

Unikanie nielegalnej optymalizacji podatkowej wymaga świadomości przepisów i ryzyka, szczególnie w obliczu tego, że w przestrzeni internetowej pojawiają się często różnego rodzaju informacje i pomysły na zmniejszenie obciążeń podatkowych, które mogą mieć negatywne konsekwencje dla podmiotu, który wdrożył dane działanie pod wpływem niepełnej informacji, którą znalazł w sieci. Działania optymalizacyjne przeprowadzane „fragmentarycznie” bez analizy ogółu ich konsekwencji mogą okazać się nieefektywne, chociażby z uwagi na to, że przykładowo oszczędność osiągnięta w jednym podatku, może być zniwelowana przez dodatkowe obciążenie innym podatkiem.

W związku z powyższym w rola doradców podatkowych optymalizacji podatkowej i zarządzaniu związanym z takimi działaniami ryzykiem jest istotna. Regularne konsultacje z wykwalifikowanym doradcą podatkowym umożliwią stosowanie bezpiecznych i legalnych metod optymalizacji, które dostosowane będą do indywidualnej sytuacji danego podatnika i przyniosą faktyczne korzyści, zgodne z celami ustaw podatkowych.

Zakres naszego wsparcia w optymalizacji podatkowej

W zależności od Państwa potrzeb oferujemy:

  • przeprowadzenie kompleksowego przeglądu podatkowego Państwa działalności w celu zidentyfikowania obszarów, gdzie możliwe jest osiągnięcie korzystniejszych efektów podatkowych przewidzianych przez przepisy prawa i w zgodzie z ich intencją,
  • wsparcie przy ocenie poszczególnych działań i transakcji, które planują Państwo podjąć, w celu analizy możliwości przeprowadzenia ich w sposób nie powodujący nadmiernych obciążeń podatkowych.