Projekt nowych obowiązków domów maklerskich z zakresu zarządzania produktowego.

Podstawa prawna

Na dzień 22 listopada 2022 r. zostały przewidziane do wejścia w życie projektowane obecnie zmiany rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (Rozporządzenie), wdrażające dyrektywę delegowaną Komisji (UE) 2021/1269 z dnia 21 kwietnia 2021 r. zmieniającą dyrektywę delegowaną (UE) 2017/593 w odniesieniu do uwzględniania czynników zrównoważonego rozwoju w zobowiązaniach w zakresie zarządzania produktami (Dyrektywa).

Jedną z podstaw dla Dyrektywy jest założenie, zgodnie z którym do zwiększenia popytu na zrównoważone inwestycyjne może także przyczynić się uwzględnienie czynników zrównoważonego rozwoju i celów związanych ze zrównoważonym rozwojem w zakresie zarządzania produktami, o którym mowa w  dyrektywie delegowanej Komisji (UE) 2017/593 z dnia 7 kwietnia 2016 r. uzupełniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE w odniesieniu do zabezpieczenia instrumentów finansowych i środków pieniężnych należących do klientów, zobowiązań w zakresie zarządzania produktami oraz zasad mających zastosowanie do oferowania lub przyjmowania wynagrodzeń, prowizji bądź innych korzyści pieniężnych lub niepieniężnych.

Skutkiem prawnym przedmiotowego założenia na gruncie krajowego porządku prawnego są przepisy implementuje Dyrektywę i zmieniające Rozporządzenie, omówionych dokładniej w dalszej części niniejszego artykułu.

SFDR

Przed zaprezentowaniem zmian proponowanych przez polskiego ustawodawcę w związku z wdrożeniem Dyrektywy warto w pierwszej kolejności przybliżyć związane z nimi szersze zagadnienie regulacyjne, także dotyczące obowiązków zrównoważonego rozwoju i zrównoważonych inwestycji na rynku finansowym, a mianowicie istotę i cel stosowanego od 10 marca 2021 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych („SFDR”).

Jak wynika z oficjalnego streszczenia wyżej wymienionego dokumentu (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/LSU/?uri=CELEX:32019R2088&qid=1645969368195):

• dzięki zharmonizowanym przepisom zawartym w SFDR inwestorzy końcowi będą informowani o skutkach środowiskowych, społecznych lub związanych z zarządzaniem, jakie mogą powodować różne produkty finansowe dostępne w różnych państwach członkowskich Unii Europejskiej;
• surowe wymogi prawne, obejmujące szeroki zakres produktów finansowych, od funduszy inwestycyjnych po indywidualne produkty emerytalne, mają za zadanie zapewnić, że inwestorzy instytucjonalni będą działali w najlepszym interesie swoich klientów;
• SFDR wprowadza dodatkowe wymogi dotyczące ujawniania informacji na temat środowiskowych i społecznych skutków podejmowanych decyzji inwestycyjnych;
• celem SFDR jest ograniczenie możliwości stosowania praktyki, polegającej na sprzedawaniu produktów lub usług jako zrównoważonych lub przyjaznych dla klimatu, choć w rzeczywistości nie spełniają one takich standardów.

Z powyższego wynika, że w świetle regulacji SFDR istotne znaczenie posiada zapewnienie przejrzystości przede wszystkim poprzez:

• publikowanie na swoich stronach internetowych w szczególności:

1. strategii dotyczących ryzyka dla zrównoważonego rozwoju (art. 3);
2. informacji dotyczących tego, jako oceniają główne niekorzystne skutki decyzji inwestycyjnych dla czynników zrównoważonego rozwoju (art. 4);
3. informacji o sposobie zapewniania spójności polityk wynagrodzeń z wprowadzaniem do działalności ryzyk dla zrównoważonego rozwoju (art. 5);

• uwzględnianie w dokumentacji przedkontraktowej informacji, w jaki sposób ryzyka dla zrównoważonego rozwoju są wprowadzane w podejmowanych decyzjach inwestycyjnych, jak również wyników oceny prawdopodobnego wpływu takich ryzyk na zwrot z tytułu produktów finansowych (art. 6);
• wyjaśnianie w jaki sposób cel zrównoważonego rozwoju środowiskowego, społecznego i związanego z zarządzaniem:

1. będzie osiągnięty – w ramach przedkontraktowych dokumentów dotyczących produktów finansowych (art. 8 i 9);
2. został osiągnięty – w ramach okresowych dokumentów dotyczących produktów finansowych (art. 11).

Zmiany i ich konsekwencje

Zmiany zaproponowane w Rozporządzeniu dotyczą domów maklerskich, które:

• emitują lub wystawiają instrument finansowy, który jest rekomendowany, oferowany lub którego nabycie lub objęcie jest umożliwiane przez inne firmy inwestycyjne (Wystawcy), oraz;
• rekomendują, oferują albo w inny sposób umożliwiają nabycie lub objęcie instrumentu finansowego (Dystrybutorzy).

Poniżej natomiast zostały przedstawione zmiany, które dotyczą wyżej wymienionych kategorii domów maklerskich.

• Wystawcy:

1. brak konieczności określania negatywnej grupy docelowej w odniesieniu do każdego emitowanego lub wystawionego instrumentu finansowego lub gdy Wystawca udziela innym podmiotom porad w zakresie emitowania lub wystawiania instrumentów finansowego, jeżeli instrument finansowy uwzględnia czynniki zrównoważonego rozwoju;
2. wymóg określania celów zrównoważonego rozwoju przy określaniu grupy docelowej;
3. obowiązek badania, czy czynniki zrównoważonego rozwoju, uwzględnione w instrumencie finansowym, są zgodne z określoną grupą docelową;
4. obowiązek przekazywania przez Wystawców informacji Dystrybutorom w taki sposób, aby Dystrybutorzy mogli należycie uwzględnić wszelkie cechy klienta lub potencjalnego klienta ze zrównoważonym rozwojem;
5. rozszerzenie katalogu przedmiotu analizy dokonywanej w ramach przeprowadzania przez Wystawców regularnych przeglądów o konieczność ustalenia czy dany instrument finansowy jest nadal zgodny z celami związanymi ze zrównoważonym rozwojem.

• Dystrybutor:

1. obowiązek rozszerzenia wdrożonych przez Dystrybutora odpowiednich rozwiązań zapewniających zgodność instrumentów finansowych, jakie zamierza oferować lub rekomendować albo w inny sposób umożliwiać ich nabycie lub objęcie, oraz usług, jakie zamierza świadczyć z celami związanymi ze zrównoważonym rozwojem;
2. brak konieczności określania negatywnej grupy docelowej, w przypadku gdy instrument finansowy uwzględnia czynniki zrównoważonego rozwoju;
3. obowiązek rozszerzenia zakresu przeprowadzanej przez Dystrybutora oceny produktów i usług o cele związane ze zrównoważonym rozwojem.

Dokonując analizy powyższych zmian, należy zwrócić uwagę na fakt, że wynikają one przede wszystkim z planowanego wdrożenia ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych, w której została uwzględniona zmiana art. 83b ust. 10 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, polegająca na rozszerzeniu definicji grupy docelowej o cele związane ze zrównoważonym rozwojem.

Natomiast, celem wdrożenia tych zmian przez jest ułatwienie dostępu do instrumentów finansowych uwzględniających czynniki zrównoważonego rozwoju klientom.

W konsekwencji skutkuje to potrzebą dokonania przez domy maklerskie zmian w:

• procesie określania grupy docelowej lub negatywnej grupy docelowej, polegających na modyfikacji ankiet służących do przeprowadzania badania adekwatności danego instrumentu finansowego;
• politykach produktowych oraz innych regulacjach wewnętrznych, w celu dostosowania ich treści do aktualnych przepisów Rozporządzenia.