Podatek CIT – Podatek dochodowy od osób prawnych

Podatek dochodowy od osób prawnych to jeden z kluczowych podatków, który zasila przede wszystkim budżet państwa. Wprowadzony został ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku jako podatek bezpośredni obciążający dochody uzyskiwane wyłącznie przez podmioty wskazane w tej ustawie. Urzędowo podatek ten nazywany jest podatkiem dochodowym od osób prawnych, ale katalog podmiotów podlegających CIT zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest ograniczony wyłącznie do osób prawnych.

Co to jest podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)?

Podatek od dochodów osób prawnych obejmuje wiele aspektów działalności gospodarczej, dotyczy różnych podmiotów i różnych rodzajów dochodów oraz wprowadza specyficzne mechanizmy podatkowe. Z problematyką opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych związane są między innymi takie popularne aktualnie zagadnienia, jak:

• Estoński CIT – forma opodatkowania, w której podatek dochodowy jest płacony dopiero w momencie wypłaty zysku,
• Ulgi podatkowe m.in. Ulga B+R (badania i rozwój), IP Box, Ulgi inwestycyjne w specjalnych strefach ekonomicznych,
• Ceny transferowe – dokumentowanie i raportowanie transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi,
• Podatek u źródła (WHT) – dotyczący dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów,
• Fundacja rodzinna – pozwalająca uniknąć wysokich obciążeń podatkowych, szczególnie w przypadku przenoszenia majątku na kolejne pokolenia,
• Spółki nieruchomościowe – szczególnie uregulowane, ponieważ ich działalność ma istotne znaczenie gospodarcze, a także z uwagi na potencjalne ryzyko unikania opodatkowania przez zagranicznych właścicieli,
• CFC (Controlled Foreign Corporation) – przepisy dotyczące opodatkowania dochodów kontrolowanych zagranicznych spółek,
• Podatek minimalny od spółek – minimalny podatek dochodowy od osób prawnych dla spółek, które wykazują stratę lub niski dochód.

Kto jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych?

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych podlegają określone kategorie podatników wymienione w ustawie, czyli:

• osoby prawne – spółki akcyjne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
• spółki kapitałowe w organizacji;
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej, poza wyjątkami wymienionymi w następnych punktach;
• spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (SKA);
• spółki komandytowe (od 1.01.2021 r. lub od 1.05.2021 r.) mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• spółki jawne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od (1.01.2021 r.), po spełnieniu określonych warunków;
• zagraniczne spółki niemające osobowości prawnej, jeśli według prawa kraju, w którym mają siedzibę lub zarząd, są traktowane jako osoby prawne i w całości ich dochody są opodatkowane w tym kraju, bez względu na miejsce uzyskania tych dochodów;
• grupy kapitałowe spełniające szczególne warunki;
• fundacje rodzinne w organizacji.

Jakie są obowiązki podatników CIT?

Do podstawowych obowiązków podatników CIT należy obliczanie i odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych w trakcie roku (miesięczne lub kwartalne w zależności od wielkości podatnika i wybranego sposobu rozliczeń) oraz złożenie rocznej deklaracji podatkowej (CIT-8) oraz wpłata podatku. Deklaracja powinna być złożona do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego. W tym samym terminie należy uiścić należny podatek dochodowy od osób prawnych, jeżeli występuje różnica między zaliczkami a ostatecznym zobowiązaniem.

Co jest przedmiotem opodatkowania CIT?

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest, co do zasady, dochód, którym jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. W ściśle określonych przypadkach, opodatkowany może być tylko przychód, bez uwzględniania kosztów uzyskania, np. przychód od dywidendy.

Od 1.01.2018 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadzono podział na dwa źródła przychodów: zyski kapitałowe i inne przychody. Dla każdego z tych źródeł dochód obliczany jest odrębnie jako różnica między przychodami z danego źródła i kosztami przypisanymi do tego źródła. W konsekwencji niedopuszczalne jest przesuwanie kosztów i przychodów pomiędzy tymi źródłami a straty w źródle zyski kapitałowe nie zmniejszą podatku z pozostałych obszarów działalności podatnika i odwrotnie.

Jakie są stawki podatku dochodowego od osób prawnych? Stawki CIT

Stawki podatku CIT są zróżnicowane. Podstawowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych, dotycząca większości podatników podatku dochodowego od osób prawnych działających na terenie Polski, to 19%.

Dla małych podatników to znaczy takich, których przychody netto ze sprzedaży nie przekraczają 2 mln euro rocznie) oraz dla nowych podmiotów rozpoczynających działalność funkcjonuje stawka obniżona 9%, z tym, że ma ona zastosowanie wyłącznie do dochodów z działalności operacyjnej. Dochody z kapitałów pieniężnych niezależnie od kwalifikacji podmiotu są opodatkowane stawką podstawową.

Od 1 stycznia 2024 roku wprowadzono 10% podatek minimalny dla podatników CIT, którzy wykazują bardzo niski dochód lub jego brak.

Ponadto dla różnych typów podmiotów i rodzajów dochodów przewidziane zostały specjalne stawki CIT. Wymienić tu można przykładowo stawkę 5% dla podatników korzystających z preferencji IP Box, stawkę 25 % dla fundacji rodzinnych prowadzących działalność gospodarczą wykraczającą poza podstawowy zakres określony w ustawie o fundacji rodzinnej czy stawki 10% i 20% dla odpowiednio małych i innych podmiotów, które wybrały opodatkowanie w reżimie estońskiego CIT.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych reguluje także opodatkowanie nierezydentów podatkiem u źródła (WHT). W zależności od rodzaju dochodu obowiązują stawki: 19% (np. dywidendy), 20% (np. odsetki, należności licencyjne, usługi niematerialne) lub 10% (przychody zagranicznych przedsiębiorstw żeglugi powietrznej i morskiej żeglugi handlowej).

 Zakres wsparcia przy rozliczaniu podatku CIT

• Analiza struktur korporacyjnych w celu minimalizacji obciążeń podatkowych.
• Planowanie strategii podatkowych na poziomie lokalnym i międzynarodowym.
• Identyfikacja możliwości i wsparcie w zakresie wdrożenia preferencyjnych rozwiązań podatkowych (np. fundacja rodzinna, IP Box, estoński CIT).
• Wsparcie w ograniczaniu ryzyka podatkowego, w szczególności:
• Tax Due Diligence
• Ustalanie obowiązku w zakresie cen transferowych
• Analiza statusu podmiotu w kontekście kwalifikacji jako spółka nieruchomościowa zgodnie z przepisami prawa podatkowego i weryfikacja spełnienia kryteriów dotyczących proporcji aktywów nieruchomościowych w bilansie
• Przygotowywanie wniosków o indywidualne interpretacje podatkowe.
• Przygotowywanie dokumentacji cen transferowych.